سرعت شاتر Shutter Speed

با پیشرفت تکنولوژی بالا رفتن استفاده ی مردم از وسایل ارتباط جمعی یکی از مهم ترین مسائل در تبلیغات داشتن عکس زیبا و چشم نواز است. برای این منظور دانستن مسائل اولیه عکاسی بسیار حائز اهمیت است.

سرعت شاتر (shutter speed)یک از مبانی است که بر روی عکس شما بسیار تاثیر میگذارد،‌ در ادامه این مقاله درباره تاثیرات سرعت شاتر بر روی عکس توضیح خواهیم داد.

شاتر

قبل از اینکه با مفهوم سرعت شاتر آشنا شوید باید بدانید که خود شاتر چیست؟ شاتر پرده ای است که مثابل حسگر دوربین قرار میگیرد، این پرده تا زمانی که دوربین عکاسی شروع به عکاسی کند بسته می‌ماند. هنگامی که شما شروع به عکاسی میکنید این پرده باز شده و نوری را که از دوربین عبور می‌کند را به طور کامل به سنسور یا همان حسگر می‌رساند و پس از آنکه سنسور دوربین نور را دریافت کرد، به سرعت بسته میشود. در مرحله‌ی آخر برخورد نور به حسگر متوقف شده و عکس ثبت می‌شود.

به صورت کلی شاتر از یک صفحه پلاستیکی و یا فلزی ساخته شده است که با، باز و بسته شدن مقدار نور تابانده بر روی سنسور تصویر را تنظیم میکند.

نکته ی که گفتن آن خالی از لطف نیست این است که پرده های شاتر دوربین از نظر جنس، مکانیزم و نحوه قرار گیری باهم تفاوت دارند. به عنوان مثال ممکن است جنس آن از پلاستیک یا آهن باشد. به صورت افقی بسته شود یا عمودی. در داخل لنز قرار داشته باشد یا روی خود دوربین تعبیه شده باشد.

حالا که با مفهوم شاتر اشنا شدیم نحوه عملکر آن و تاثیراتش را بر روی عکس بررسی خواهیم کرد.

سرعت شاتر (shutter speed)

به فاصله زمانی که شاتر باز است و نور بر روی حسگر های الکترونیکی اثر میگذارد ( در دوربین های آنالوگ این تاثیر بر روی فیلم عکس است) را سرعت شاتر، سرعت نوربند یا زمان نوردهی میگویند. به زبان ساده تر سرعت شاتر عامل کنترل کننده‌ی زمان ورود نور به دوربین جهت ثبت یک عکس است.

به عنوان مثال در سرعت شاتر ۱/۵۰۰ یعنی ۱ ثانیه را به ۵۰۰ قسمت تقسیم کنیم و این یعنی پرده شاتر دوربین در یک پانصدم ثانیه باز و بسته میشود، چیزی کمتر از یک چشم به هم زدن.

حداکثر سرعت شاتر با توجه به قیمت و کارای دوربین‌ها تفاوت دارد. به عنوان مثال حداکثر سرعت شاتر در دوربین کنون 5D چیزی حدود ۱/۸۰۰۰ ثانیه است.

به طور کلی سرعت شاتر به دو دسته کند و سریع تقسیم میشود. که هر کدام از آنها مزایا و معایب منحصر به فرد خود را دارند.

سرعت شاتر کند (motion blur)

هنگامی‌که سرعت شاتر را از ۱/۶۰ پایین تر می آوریم به اصطلاح به آن سرعت شاتر کند یا طولانی میگویند. این نوع از عکاسی باعث تاری یا ماتی حرکت سوژه های متحرک در امتداد جهت حرکت سوژه می‌شود.

سرعت شاتر کند (motion blur) برای عکاسی از موتور سیکلت،‌ ماشین، کهکشان راه شیری، ستارگان، سوژه در شب،رودخانه، آبشار و عکس‌های برای القای حس حرکت سوژه استفاده میشود.

در این سبک از عکاسی، باید دوربین بر روی پایه قرار بگیرد در غیر این صورت لرزش دست عکاس نیز بر روی عکس تاثیر میگذارد زیرا به دلیل پایین بودن سرعت شاتر سنسور دوربین به تمام حرکت ها حساس است.

سرعت شاتر تند

حتما عکس هایی را دیده اید که در آن سوژه تثبیت شده است یا به زبان ساده‌تر فریز شده است. هروقت‌که سرعت شاتر دوربین از ۱/۵۰۰ بالاتر میرود به آن سرعت شاتر تند یا استاپ میگویند.

در سرعت شاتر‌های بالا برعکس سرعت شاتر کند سوژه فریز میشود. به عنوان مثال در عکاسی از آبشار برای نشان دادن قطرات آب از سرعت شاتر تند استفاده میشود.

در مبحث عکاسی از اتومبیل و موتورسیکلت، گاه عکاس میخواهد سوژه ثابت باشد و هیچ تاری در عکس وجود نداشته باشد. در این حالت برعکس حالت قبلی باید سرعت شاتر بسیار بالا باشد.

برای درک بهتر این موضوع عکاسی را در نظر بگیرید که میخواهد از یک درخت وسط بازار عکاسی کند ابتدا با سرعت شاتر بالا (چیزی حدود ۱/۲۰۰ یا ۱/۳۵۰) عکس خود را ثبت میکند، در این حالت افرادی که در حال گذر از کنار درخت هستند فریز میشود. بار دیگر عکاس، عکس را با سرعت شاتر پایین (حدود ۱/۳۰ یا ۱/۲۰) می‌اندازد. در این حالت افراد در حال حرکت و فلو خواهند بود و توجه به سمت درخت که ثابت است جمع خواهد شد.

تاثر سرعت شاتر بر نور

سرعت شاتر یکی از ۳ المانی است بر روشنایی نور عکس شما تاثیر میگذارد. دو بخش دیگر که بر نور عکس تاثیر می‌گذارد دیافراگم و ایزو هستند.

هرچقدر سرعت شاتر شما بالاتر باشد عکس شما نور کمتری دریافت کرده و تاریک‌تر خواهد بود. ( با این حساب که شما این کمبود نور را با جابجای دیافراگم و ایزو جبران نکرده باشید.) به زبان ساده تر با، بالا رفتن سرعت شاتر؛ سنسور دوربین زمان کمتری برای دریافت نور خواهد داشت. و با پایین آمدن آن سنسور زمان بیشتری برای دریافت نور دارد و در نتیجه آن عکس نور بیشتری خواهد داشت.

برای درک بهتر این موضوع به عکس های زیر نگاهی بیندازید. عکس های با ایزو 200 و دیافراگم F8 گرفته شدند و در هر عکس فقط سرعت شاتر عکس بالاتر رفته است.

تنظیم سرعت شاتر

اگر به صفحه نمایشگر دوربین خود نگاهی بندازید یا عدد سرعت شاتر مواجه خواهید شد. نکته ای که گفتن آن خالی از لطف نیست این است که برای تنظیم سرعت شاتر و گرفتن یک عکس حرفه ای دوربین خود را در حالت M یا همان MANUAL (حالت دستی) یا در حالت تقدم سرعت شاتر، (Tv در دوربین های کنون و S در دوربین های نیکون) قرار دهید.

برای تغییر عدد سرعت شاتر میتوانید از جاگ دایالی (کلید چراخان) که در بالای دوربین های کنون و جلوی دوربین های نیکون قرار داده شده است استفاده کنید.

در آخر به قول استاد مسعود افشانی : داشتن دوربین و تجهیزات گران قیمت عکاسی دلیلی بر گرفتن یک عکس خوب نیست آنچه که مهمه اینه که ما با اصول عکاسی و با مفاهیم بنیادین عکاسی آشنا بشیم. در واقع آشنایی شما با اصول عکاسی است که میتونه عکس‌های شما رو ارتقاع بده.

استودیو تولید محتوای تصویرگر در تلاش برای ارتقای دانش عکاسی شما و بالا رفتن کیفیت عکس‌های شماست. صمیمانه منتظر نظرات، انتقادات و پیشنهادات شما برای افزایش کیفیت کار خود هستیم.