دیافراگم

از آنجایی که لنز دوربین عکاسی شباهت بسیار زیادی به مردمک چشم دارد. کارکرد‌ها، عملکرد‌ها و بخش‌های مشابهی نیز دارند. وقتی شما در یک اتاق تاریک یا پر نور قرار میگیرید به صورت نا خداگاه مردمک چشمان شما گشاد یا تنگ میشود. و این دقیقا همان عملکرد دیافراگم دوربین است.

دیافراگم دریچه‌ی در داخل لنز دوربین است که وظیفه‌ی تنظیم نور عکس را دارد و همچنین با بالا بردن آن میتوان بکگراند عکس را تار کرد و حجم و بعد جدیدی به عکس داد .

سه عامل اصلی نور عکس

دیافراگم یکی از سه عامل اصلی نور عکاسی است و دو عامل دیگر سرعت شاتر (Shutter Speed) و ایزو (ISO) هستند. امروز در این مقاله به توضیح دیافراگم میپردازیم و برای اشنایی با بقیه موارد میتوانید به مقاله ی مربوطه ی آن ها مراجعه کنید.

تاثیر دیافراگم در عکس

دیافراگم علاوه بر اینکه نور عکس شما را تنظیم میکند بر روی عمق میدان عکس نیز تاثیر میگذارد. برای اینکه با مفهوم عمق میدان و ارتباط آن با دیافراگم بیشتر آشنا بشید با چند مثال بیشتر توضیح میدم.

• عمق میدان

عکس بالا با دوربین کنون و دیافراگم F1/8 گرفته شده است. هنگامی که دیافراگم باز باشد (حدود ۱/۸ یا ۲ ) عمق میدان بسیار کم خواهد بود و یا به زبان ساده تر شما بکگراند فلو (تار) خواهید داشت. نکته ی که گفتن آن خالی از لطف نیست این است که در این سبک از عکاسی توجه به سوژه بالا میرود و برای عکس های پرتره یا تبلیغات بسیار کاربرد دارد.

در عکس بالا ابتدا دریاچه سپس درختان و در آخر کوه و آسمان همگی به طور شفاف قابل رویت هستند و عکس نشان از یک عمق میدان بالا دارد. این سبک از عکاسی که در ژانر عکاسی طبیعت و نشان دادن تمام جزئیات سوژه بسیار کاربرد دارد نیاز به دیافراگم بسته چیزی حدود F8 به بالا است.

به طور کلی در سبک‌های مختلف عکاسی نمیتوان گفت که حتما باید از چه نوع عمق میدان و دیافراگمی استفاده کرد و عکاس با توجه به عکس و سوژه مورد نظر خود تصمیم میگیرد در چه سبکی باید عکاسی کند.

• نور

برای داشتن یک عکس چشم‌نواز داشتن نور مناسب بسیار حائز اهمیت است. از آنجایی که دیافراگم یکی از المان هایی است که در نور عکس شما تأثیر میگذارد از این رو باید به درک بهتری از رابطه‌ی این دو بپردازیم .

وقتی دیافراگم شما بسته‌تر باشد (به زبان ساده‌تر عدد F بالاتری داشته باشید) نور کمتری خواهیم داشت. به تعریفی دیگر هرچه روزنه‌ی ما باریک‌تر و کوچک‌تر باشد نور کمتری ر ا از خود عبور داده و در نتیجه عکس ما دارای نور کمتری خواهد بود و بلعکس هرچه دیافراگم شما بازتر باشد عکس شما دارای نور بیشتری خواهد بود.

برای درک بهتر این موضوع به دو عکس پایین نگاه کنید .

در دو عکس بالا رابطه‌ی نور و دیافراگم به خوبی قابل مشاهده است. عکس اول با دیافراگم F3.5 ، سرعت شاتر 125 و ایزو ۱۰۰ گرفته شده است و عکس دوم با همان تنظیمات ولی F5 گرفته شده است. میبینید که هرچه عدد دیافراگم بیشتر میشود(به زبان دیگه بسته‌تر میشود) نور عکس کمتر میشود.

اگر بخواهیم رابطه‌ی دیافراگم و نور را در یک کلمه خلاصه کنیم به کلمه ی نسبت معکوس میرسیم. هرچه F شما عدد بزرگتری باشد نور کمتر و هرچه F کوچکتر باشد نور بیشتری خواهید داشت .

تا اینجا درباره تاثیرات دیافراگم و رابطه‌ی آن با عمق میدان و نور پرداختیم از اینجا به بعد درباره خود دیافراگم و نماد آن و جایگاه آن در دوربین صحبت خواهیم کرد .

عدد دیافراگم در عکاسی چیست؟

تا اینجا به کرات از کلمه F یا F8 و از این دسته موارد استفاده کردیم . اگر به دوربین عکاسی خود نگاهی بیاندازید در قسمت صفحه نمایش (LCD) یا منظره یاب دوربین (VISOR) با همچین بخشی رو به رو خواهید شد. F نماد دیافراگم است و عدد دیافراگم با توجه به آن تشخیص داده میشود .

در برخی دوربین‌ها عدد دیافراگم به صورت F/ 1.8 , F/ 9 نمایش داده میشود و در برخی دیگر علامت اسلش حذف شده و به صورت F8 یا F13 نمایش داده میشود .

محدوده ی دیافراگم دوربین

یکی از بخش‌های عکاسی که در اکثر موارد عکاسان مبتدی را به اشتباه می اندازد عدد F است. هرچه F شما عدد بزرگتری باشد (F9 , F22 , F 15 ) روزنه ی دیافراگم شما کوچکتر و هرچی این عدد کوچکتر باشد (F1.8 , F2 , F2.2) روزنه ی شما بزرگتر خواهد بود.

به زبان دیگه F9 کوچکتر از F2 است . برای درک بهتر این موضوع F را عددی کسری در نظر بگیرید. امیدوارم به یاد داشته باشید که کسر ۱/۹ بسیار کوچکتر از کسر ۱/۲ است. به همین دلیل هرچه عدد F ما بالاتر میرود کوچک تر میشود .

پس اگر کسی از شما خواست که دیافراگم خود را کوچکتر کنید منظور آن این است که عدد F خود را بالاتر ببرید.

انتخاب لنز دوربین و شناخت دیافراگم آن

همان طور که در ابتدای مقاله اشاره کردم دیافراگم دریچه‌ی داخل لنز دوربین است پس هنگام خرید لنز باید به عدد F آن بسیار توجه کرد . تمام لنز‌ها دارای حداکثر و حداقل از دیافراگم است . اگر به مشخصات فنی لنز خود نگاهی بیاندازید متوجه حداکثری از دیافراگم آن میشوید . از آنجایی که اکثر لنز های جدید قابلیت ساپورت حداکثر F16 را دارند نکته ای که برای ما بسیار حائز اهمیت است حداقل F یک لنز است .

یعنی آن لنز توان عبور چه حدی از نور را از خود دارد؟ به عنوان مثال لنز با عدد F1.8 یا F2 در دسته لنزهای سریع قرار میگیرند یا لنز‌هایی با عدد دیافراگم F4 جزء دسته لنز های کند حساب میشوند. برای همین است که لنز هایی با دیافراگم بزرگ‌تر معمولا گراننتر هستند.

تنظیمات دیافراگم

اگر برای گرفتن یک عکس میخواهید دیافراگم را تنظیم کنید میتوانید از دو حالت استفاده کنید. ۱. حالت دستی یا manual mode ( که توصیه ی ما به شما استفاده از این حالت است) ۲. حالت تقدم دیافراگم یا aperture-priority

در اکثر دوربین ها حالت تقدم دیافراگم در مد “A” یا “Av” قرار دارد. در حالی که تنظیمات دستی در مد“M” قرار دارد. معمولا شما می توانید این حروف را در جاگ دایالی(چرخونک یا کلید چرخان) که بالای دوربین شما قرار دارد، ببینید.

در حالت تقدم دیافراگم یا Av شما کافیست که عدد F را انتخاب کنید و دوربین به صورت خودکار سرعت شاتر و ایزو دقیق را تنظیم میکند ولی در حالت دستی هم دیافراگم، هم سرعت شاتر و هم ایزو باید به صورت دستی تنظیم شوند.

عکاسی هنری تجربه کردنی است نه آموختنی . هنری که علاوه بر دانستن مفهوم پایه نیاز به کسب تجربه ی فراوان دارد . از این رو علاوه بر اینکه امیدوارم این مقاله کمکی به فهم یکی از بخش های دوربین کرده باشد امیددارم که باعث استارتی برای ساختن عکس هایی زیبای شما باشد .

استودیو تولید محتوای تصویرگر همیشه تلاش بر افزایش کیفیت کارهای خود دارد و آرزومند پیشرفت تک تک شما است از این رو سوالات ، انتقادات و پیشنهادات خود را با ما در میان بگزارید.